Sistem Sokongan & Langkah - langkah Oleh Kerajaan & Swasta Dalam Pembangunan Industri Pelancongan

            Dalam memastikan industri pelancongan negara terus berdaya saing dan berada di landasan yang tepat sebagai sebahagian daripada sektor pemacu ekonomi negara, pelbagai bentuk sistem sokongan dan langkah – langkah proaktif telah dirangka dan dilaksanakan oleh pihak kerajaan dan disokong oleh pihak swasta. Di pihak kerajaan, tumpuan untuk membangunkan industri pelancongan telah bermula pada tahun 1959 menerusi penubuhan Jabatan Pelancongan yang bernaung di bawah Kementerian Perdagangan Malaysia. Kemudian pada tahun 1987, Kementerian Kebudayaan dan Pelancongan telah ditubuhkan sebagai tanda sokongan dan kesungguhan pihak kerajaan dalam memajukan industri pelancongan di Malaysia. Sejak dari itu, kementerian ini telah melalui beberapa fasa pertukaran nama seperti Kementerian Kesenian, Kebudayaan dan Pelancongan ( MoCAT ) pada 20 Mei 1992 dan Kementerian Pelancongan Malaysia ( MoTour ) pada April 2004. Pada 15 Mei 2013, sekali lagi kementerian ini diberi nama baru dengan dikenali sebagai  Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia ( MOTAC ). Nama baru ini diberikan sebagai pengiktirafan kepada peranan dan fungsi kementerian ini dalam mempromosikan Malaysia sebagai destinasi pelancongan pilihan dunia menerusi slogan “ Malaysia, Truly Asia  “.[1]

            Dengan visi, misi dan objektif untuk memacu sektor pelancongan dan kebudayaan yang berdaya saing dan lestari demi pembangunan sosio-ekonomi negara, pelbagai langkah, pendekatan dan program telah dirangka oleh pihak kementerian. Di peringkat awal, pihak kerajaan telah mengambil langkah menubuh dan menambaikan infrastruktur – infrastruktur asas yang mempunyai kaitan dengan industri pelancongan. Kompleks Maklumat Pelancong Malaysia ( MATIC ) telah ditubuhkan pada tahun 1989 yang berfungsi sebagai pusat penyebaran maklumat setempat untuk pelancong tempatan dan asing. Selain itu, kerajaan turut mengambil langkah untuk memperbaiki kemudahan untuk ke taman-taman negara di Semenanjung Malaysia, Sabah dan Sarawak, menyediakan kemudahan tambahan di destinasi-destinasi pelancongan yang digemari ramai seperti tempat peranginan Pulau Besar di Melaka, Kompleks Pelancongan Bersepadu Desaru di Johor dan Kompleks Pelancongan Tasik Kenyir di Terengganu serta pemuliharaan budaya tradisional melalui pembesaran pusat-pusat kraftangan seperti Perkampungan Budaya Sarawak. Penambahbaikan turut dilakukan ke atas Lapangan Terbang Antarabangsa Kuala Lumpur, menaikkan taraf Lapangan Terbang Pulau Langkawi, pembinaan semula jeti - jeti di kawasan pelancongan utama seperti di Kuala Tahan, Pulau Langkawi dan Pulau Tioman, serta kerja-kerja membaiki jalan-jalan dan laluan utama keretapi di negara ini.[2]

Dalam Rancangan Malaysia Ke – 10 ( RMK - 10 ) iaitu perancangan untuk tahun 2010 hingga 2015, kerajaan telah memberikan fokus khusus terhadap industri pelancongan dengan sasaran utama adalah untuk memperbaiki kedudukan Malaysia  agar menjadi antara 10 negara teratas di dunia dari segi pendapatan pelancongan global. Oleh yang demikian, beberapa strategi utama telah dirangka dengan tumpuan akan diberikan untuk menarik lebih ramai pelancong berbelanja tinggi dan memperluas pasaran daripada negara yang mempunyai pertumbuhan tinggi, terutamanya  Rusia,  India,  China  dan  Timur  Tengah di  samping  meningkatkan  bilangan  ketibaan pelancong.[3] Strategi utama yang dilaksanakan adalah :

• Menggalak  pendekatan  strategi  berbeza  bagi  memenuhi  corak  dan  keperluan  pelancong  yang unik  dan  tersendiri  seperti  cabaran  alam  semula  jadi  ( termasuk  eko-pelancongan ),  kepelbagaian budaya, keriangan keluarga, kemewahan mampu biaya, dan Persidangan, Insentif, Konvensyen dan Pameran ( MICE )

• Menambah  baik  produk  pelancongan  melalui  pembangunan  kluster  pelancongan  berfokus yang akan memanfaatkan produk pelancongan sedia ada dan produk pelancongan ikonik baru. Contohnya, Langkawi ( Geopark dan Taman Laut Pulau Payar ), Pulau Pinang ( Bandaraya George Town Tapak Warisan Dunia UNESCO ), Sabah ( Pulau Sipadan dan Taman Kinabalu Tapak Warisan Dunia UNESCO ) dan Sarawak ( Kampung Budaya Sarawak dan Taman Negara Gunung Mulu Tapak Warisan Dunia UNESCO )

• Membangunkan  produk  pelancongan  ikonik  yang  baru  melalui  penglibatan  sektor  swasta  dan kerjasama  awam-swasta.  Antara  projek  ikonik  tersebut  adalah  Kidzania  dan  Malaysia  Truly  Asia Centre di Kuala Lumpur dan Legoland Malaysia di Iskandar Malaysia, Johor. Produk dan aktiviti pelancongan seperti taman dan kebun bunga, pelancongan seni, membeli-belah, serta acara dan festival utama juga akan dipromosikan

• Menambah  baik  penyelenggaraan  tempat  pelancongan  melalui  pelbagai  pendekatan,  termasuk melalui  penajaan  GLC  dan  korporat,  penguatkuasaan  yang  lebih  ketat  dan  pengenaan  bayaran masuk, terutamanya di kawasan alam sekitar yang sensitif dan tapak warisan. [4]
• Menjajar semula aktiviti promosi dan pengiklanan serta kewujudan pejabat Tourism Malaysia di luar negara dengan memberi tumpuan kepada pasaran utama khususnya Rusia, India, China dan Timur Tengah; dan

• Memperkenal pensijilan produk dan aktiviti pelancongan secara progresif bagi memastikan kualiti, kemampanan dan keselamatan.[5]

Pihak kerajaan melalui Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia turut mengambil inisiatif dengan memperkenalkan beberapa program selaras dengan strategi –strategi pembangunan industri pelancongan yang telah dirancang. Program ‘Malaysia My Second Home ( MM2H )‘ merupakan satu program yang dipromosikan oleh pihak kementerian bagi menggalakkan warga asing warga asing yang memenuhi kriteria tertentu, untuk tinggal di Malaysia untuk seberapa lama yang boleh menerusi pas lawatan sosial pelbagai kemasukan. Untuk permulaan, pas lawatan sosial untuk  tempoh sepuluh tahun akan diberikan dan ianya boleh diperbaharui. Program MM2H ini dibuka kepada warganegara semua negara diiktiraf oleh Malaysia tanpa mengira kaum, agama, jantina atau umur. Pemohon dibenarkan membawa pasangan dan anak yang belum berkahwin di bawah umur 21 tahun sebagai tanggungannya sepanjang menyertai program ini.[6] ‘Program Pelancongan Pelajar’ pula merupakan satu program kerjasama antara Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia dengan Kementerian Pendidikan Malaysia dan telah dilancarkan pada 24 Februari 2001 dengan memfokuskan kepada matlamat utama berikut :

• Mempromosikan aktiviti pelancongan domestik bagi memupuk budaya melancong di kalangan pelajar agar melancong ke tempat-tempat bersejarah, kebudayaan, eko-pelancongan dan lain-lain;

• Menghindari gejala-gejala sosial yang semakin meningkat di kalangan pelajar pada masa kini melalui pengisian masa lapang secara bijak dan berfaedah; dan

• Mewujudkan perpaduan serta meningkatkan integrasi kaum di kalangan generasi muda melalui aktiviti-aktiviti pelancongan dan pengembaraan yang terancang dan teratur bagi mengeratkan hubungan dan interaksi antara pelajar-pelajar berbilang kaum.[7]

Program ‘Pelancongan Pendidikan’ yang diterajui oleh Kementerian Pendidikan Tinggi dan dibantu oleh Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia dari aspek promosi pula merupakan program pelancongan dalam suasana pendidikan dengan memfokuskan kehadiran pelajar – pelajar dari luar negara untuk menyambung pengajian di Malaysia, di mana faktor – faktor seperti kestabilan politik, situasi dalam negara yang aman, kemajuan teknologi dan penyelidikan serta kadar tukaran asing yang rendah menjadikan Malaysia persekitaran yang begitu kondusif untuk tujuan pembelajaran. Program ini dilaksanakan dengan matlamat utamanya adalah untuk meletakkan Malaysia sebagai pusat kecemerlangan akademik di rantau Asia Pasifik.[8] Kekayaan hasil bumi Malaysia dalam bentuk pertanian dan perladangan telah mencetuskan idea kepada Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia dengan kerjasama daripada Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani selaku penggerak utama bagi melancarkan Program ‘Agro-Pelancongan’. Menerusi program ini, Malaysia cuba menarik perhatian pelancong asing untuk berkunjung ke negara ini bagi merasai sendiri pengalaman menjalankan aktiviti berkaitan pertanian dan perladangan seperti lawatan ke dusun buah-buahan tempatan, penyelidikan, ‘homestay’ dan sebagainya.[9] Kerjasama antara Kementerian Belia dan Sukan dengan Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia pula telah menghasilkan Program ‘ Pelancongan Sukan ‘, di mana fokus program ini adalah untuk menarik pelancong asing datang ke Malaysia bagi menyertai aktiviti sukan samada sebagai peserta mahupun penonton. Seperti diketahui umum, Malaysia sememangnya kini mempunyai fasiliti sukan yang bertaraf dunia seperti Litar F1 Sepang dan juga Kompleks Sukan Negara. Menerusi program ini dan disokong dengan fasiliti yang sedia ada, Malaysia kini semakin giat mempromosikan diri sebagai penganjur dan tuan rumah kepada pelbagai kejohanan sukan dan aktiviti rekreasi bertaraf dunia, seterusnya menjadikan Malaysia destinasi utama pelancongan sukan di rantau Asia Pasifik.[10]

Industri pelancongan negara tidak akan mampu untuk terus berkembang maju tanpa sokongan utuh daripada sektor swasta. Seperti yang diketahui, setiap agenda mahupun apa jua program yang dirancang oleh kerajaan khususnya dalam aspek pelancongan sememangnya memerlukan kos pembiayaan yang tinggi bagi menjayakannya. Oleh yang demikian, peranan dan sumbangan dari sektor swasta amatlah diperlukan terutamanya dalam aspek modal dan kewangan. Sebagai sebuah sektor yang bermatlamatkan menjana keuntungan, sektor swasta di Malaysia melihat industri pelancongan antara prospek terbaik untuk menjana keuntungan. Oleh yang demikian, sektor swasta di negara ini begitu aktif dalam menyokong apa jua usaha kerajaan dalam memajukan industri pelancongan. Sebagai contoh, penglibatan dalam acara sukan seperti perlumbaan Formula Satu di Sepang dan kejohanan lumba basikan Le’Tour de Langkawi. Kedua – dua acara sukan ini merupakan antara program yang dianjurkan oleh kerajaan tetapi menerima penajaan yang cukup besar daripada sektor swasta di Malaysia seperti Petronas yang bertindak sebagai penaja utama bagi perlumbaan Formula Satu. Selain sumbangan dalam bentuk penajaan, sektor swasta turut menyumbang dalam bentuk penyediaan kemudahan, fasiliti dan juga peluang pekerjaan berkaitan industri pelancongan di negara ini. Pembinaan hotel dan homestay di lokasi – lokasi pelancongan di seluruh Malaysia, penyediaan kemudahan pengangkutan seperti bas persiaran, kereta sewa, bot dan feri merupakan antara contoh penglibatan dan sokongan daripada sektor swasta dalam merancakkan aktiviti pelancongan di negara ini.

Bagi menyokong dan menghargai sumbangan dan peranan sektor swasta dalam turut sama menyumbang idea dan tenaga dalam memajukan industri pelancongan di negara ini, pihak kerajaan telah memperkenal dan menyediakan beberapa inisiatif bagi membantu sektor swasta, terutama kepada syarikat dan pengusaha industri pelancongan yang berskala kecil. ‘Tabung Pembangunan Infrastruktur Pelancongan’ merupakan satu kemudahan pembiayaan pinjaman Dana Pelancongan yang diperkenalkan bagi membantu pengusaha yang ingin membangunkan atau mengembangkan produk – produk yang berasaskan pelancongan dengan menawarkan pembiayaan dari RM5 juta sehingga RM100 juta dalam tempoh pembayaran sehingga 20 tahun.[11] Selain itu, pihak kerajaan turut menawarkan pengecualian cukai kepada syarikat – syarikat pengusaha pelancongan yang mengendalikan pakej pelancongan dalam Malaysia dengan bilangan yang ditetapkan dalam tempoh setahun.[12] Pihak kerajaan turut menawarkan pelbagai jenis kursus kepada para pengusaha industri pelancongan dengan matlamat melahirkan golongan pengusaha industri pelancongan yang profesional, berkemahiran dan berwawasan. Antara kursus – kursus yang ditawarkan adalah ‘We Are The Host ( WATH )’, ‘Eco – Host Malaysia ‘, ‘Hotel Assist On The Go’ dan sebagainya.[13]

<----- Baca sebelumnya                                                                                      Baca seterusnya ----->

---

[1] Portal rasmi Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia, ruangan ‘Profil Kementerian’ http://www.motour.gov.my/

[2] Unit Perancang Ekonomi (1991), Rancangan Malaysia Ke-Enam 1991-1995, Putrajaya, Jabatan Perdana Menteri. hlm.171

[3] Unit Perancang Ekonomi (2010), Rancangan Malaysia Ke-Enam 2010 - 2015, Putrajaya, Jabatan Perdana Menteri. hlm.131

[4] Ibid

[5] Unit Perancang Ekonomi (2010), Rancangan Malaysia Ke-Enam 2010 - 2015, Putrajaya, Jabatan Perdana Menteri. hlm.131

[6] Portal rasmi Malaysia My Second Home, Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia, http://www.mm2h.gov.my/

[7] Portal rasmi Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia, ruangan ‘ Program Kementerian ‘ http://www.motour.gov.my/

[8] Ibid

[9] Ibid

[10] Portal rasmi Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia, ruangan ‘ Program Kementerian ‘ http://www.motour.gov.my/

[11] Portal rasmi Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia, ruangan ‘ Program Kementerian ‘ http://www.motour.gov.my/

[12] Ibid

[13] Ibid